Half maart heeft de VAL een huiszwaluwtil geplaatst aan de Oude IJssel nabij Engbergen achter Paardensportcentrum Diekshuus. Een huiszwaluwtil biedt huiszwaluwen alternatieve nestgelegenheid.
De huiszwaluw komt in heel Nederland voor. Ondanks zijn ruime verspreiding is de broedpopulatie van de huiszwaluw t.o.v. de jaren 70 sterk afgenomen, van zo’n 350.000 paren naar 70.000-100.000. Dat is een afname van ongeveer 80%.
Gelukkig nemen de aantallen sinds de eeuwwisseling weer langzaam toe! De oorzaak van de jarenlange afname:
-Verminderde mogelijkheden voor nestbouw.
-Bouwwijze van huizen is veranderd (minder overstekken, meer gladde materialen, donkere daklijsten en afwezigheid van nestmateriaal).
-Nesten worden verwijderd vanwege ‘overlast’.
-Verminderde beschikbaarheid van vliegende insecten. Een huiszwaluw met jongen vangt wel 9000 insecten per dag!
Geschikte maatregelen om huiszwaluwen aan te trekken:
-Laat oude nesten zitten! Deze trekken andere huiszwaluwen aan.
-Hang kunstnesten direct onder de dakgoot of dakoverstek.
-Help vogels door een modderplaats aan te leggen.
-Gebruik geen insecticiden, zwaluwen zijn afhankelijk van insecten.
Zwaluwdraad
Tegenover de huiszwaluwtil zijn ook 2 traditionele telefoonpalen geplaatst, zgn. bok of A-palen met de bekende porseleinen isolatoren. Huis- en boerenzwaluwen maken graag gebruik van de draden als ‘hangplek’. Overdag in het voorjaar en zomer zitten de zwaluwen massaal op deze draden met elkaar te kwetteren, veren te poetsen en te genieten van het zonnetje. Het ‘zwaluwdraad’ in Engbergen is al een succes, begin april zijn de draden al volop gebruikt door boeren- en huiszwaluwen die terugkwamen uit hun overwinteringsgebied.
Is een huiszwaluwtil succesvol?
Begin januari 2019 stonden er in Nederland 204 tillen klaar voor de terugkerende huiszwaluwen. Daarvan werden er in 2018 slechts 36 bewoond gemeld, dat is een bezetting van 17,4%.
Wel is er een stijgende trend in bezetting waar te nemen. De aanwezigheid van al nestelende huiszwaluwen in de nabijheid blijft een belangrijke voorwaarde voor succes. Aan die voorwaarde wordt bij de til in Engbergen al voldaan. Andere factoren die de kans op succes van bewoning vergroot zijn:
-Modder voor nestmateriaal binnen 200 m.
-Voldoende insecten: vee & mest trekt insecten, zo ook water waarboven huiszwaluwen graag foerageren.
-Goede, vrije aanvliegmogelijkheden rondom de til.
Ook aan deze voorwaarden voldoet de locatie Engbergen.
Wij als VAL hebben dan ook goede hoop dat de huiszwaluwtil ook daadwerkelijk betrokken gaat worden door huiszwaluwen. Wij hopen natuurlijk dit voorjaar al, dan kunnen we allen van nabij het schouwspel van jonge huiszwaluwen aanschouwen, die met hun koppies buiten het nest schreeuwen om voedsel.
Rob Geerts